Câu chuyện này, khi ở Kỳ Viên, Thế Tôn đã kể lại sự cám dỗ của
những người vợ trước đối với các Tỷ-kheo. Câu chuyện này sẽ được kể trong Tiền
thân Indriya số 248, Chương tám. Thế Tôn nói với Tỷ-kheo
- Này Tỷ-kheo, do người đàn bà này, trước kia mạng ông bị hoại
diệt và bị thiêu sống trong lửa hừng.
Các Tỷ-kheo yêu cầu Thế Tôn giải thích rõ câu chuyện ấy, và
Thế Tôn trình bày rõ câu chuyện bị tái sanh che lấp.
[Bắt đầu từ nay, chúng tôi sẽ không nói đến lời yêu cầu giải
thích của các Tỷ-kheo, sự trình bày rõ câu chuyện bị tái sanh che lấp, mà chúng
tôi chỉ nói: Kể câu chuyện quá khứ. Tất cả các phần còn lại đều được hiểu như ở
các chuyện trước.]
Thuở xưa, tại nước Ma-kiệt-đà, vua nước ấy đang trị vì ở
thành Vương Xá. Ðến mùa lúa, các con nai trú ở Ma-kiệt-đà gặp nguy hiểm, vì vậy
chúng đi vào con đường núi trong rừng. Tại đấy, một con nai rừng lại luyến ái một
con nai cái sống ở một làng biên địa. Khi các con nai từ đường núi về trong thời
đi xuống biên địa của làng, vì tâm luyến ái con nai cái ấy, con nai núi đi theo
nó. Con nai cái nói:
- Chàng là một con nai núi ngu si. Tại biên địa của làng, có
nguy hiểm và có chuyện đáng sợ hãi. Chớ đi xuống với chúng tôi.
Vì con nai núi có tâm luyến ái, không chịu trở lui, vẫn đi với
con nai cái. Người dân ở Ma-kiệt-đà biết thời kỳ các con nai từ đường núi đi xuống,
và ẩn núp tại chỗ kín bên đường.
Trên đường hai con nai ấy trở về, một người thợ săn ẩn núp tại
một chỗ kín. Con nai cái đánh được hơi người, biết có người thợ săn ẩn núp, nên
bảo con nai ngu si đi trước, còn mình đi sau. Người thợ săn chỉ với một phát
tên, bắn ngã con nai tại chỗ.
Con nai cái biết con nai rừng bị bắn trúng, liền nhảy lên,
chạy như gió. Người thợ săn ra khỏi chỗ ẩn núp, lột da con nai núi, nhen lửa,
và nướng thịt nai ngon ngọt trên đống than cháy không ngọn. Sau khi ăn thịt, uống
nước xong, với đòn gánh anh ta mang về phần thịt dư thừa còn máu nhỏ giọt để
làm vui lòng mấy đứa trẻ, và đi về nhà.
Lúc ấy, Bồ-tát được sanh làm một vị thần ở khu rừng ấy. Thấy
sự việc đã xảy ra, ngài suy nghĩ như sau: "Con nai ngu dại này chết không
phải do mẹ, không phải do cha, chỉ do lòng dục. Chúng sanh hưởng lạc thú khi dục
mới tượng hình, nhưng rồi sẽ gặp nạn khổ đau, bị chặt tay, bị năm loại khổ đau,
bị trói, bị đánh. Làm cho những người khác khổ và chết là điều đáng bị chỉ
trích ở trong đời này! Quốc độ nào có nữ nhân hoành thành, ra mệnh lệnh, quốc độ
ấy bị nữ nhân lãnh đạo là điều đáng chỉ trích! Những chúng sanh nào chịu để cho
nữ nhân chi phối thật đáng bị chỉ trích".
Trong khi các vị thần khác nói lời tán thán và cúng dường
hương, hoa v.v..., Bồ-tát tóm thâu ba lời chỉ trích trong một bài kệ, khiến
toàn khu rừng ấy vang lên âm thanh dịu ngọt. Ngài thuyết pháp với bài kệ này:
Ðáng nguyền rủa mũi tên
Bắn người gây thống khổ,
Ðáng nguyền rủa quốc độ
Do nữ thần lãnh đạo!
Ðáng nguyền rủa chúng sanh
Chịu thần phục đàn bà!
Như vậy, với một câu kệ, cả ba lời chỉ trích được Bồ-tát tóm
thâu, và toàn khu rừng vang dậy lời thuyết pháp khi Bồ-tát thuyết giảng uy lực
của đức Phật.
*
Bậc Ðạo Sư, thuyết pháp thoại này xong, liền giảng về Bốn Sự
thật. Cuối bài thuyết giảng, vị Tỷ-kheo ái luyến chứng quả Dự Lưu. Bậc Ðạo sư kể
hai câu chuyện, kết hợp chúng với nhau, và kết luận với sự nhận diện Tiền thân:
- Thời ấy, con nai rừng là vị Tỷ-kheo luyến ái, con nai cái
là vợ trước của Tỷ-kheo, còn vị thần thuyết pháp nêu rõ tội lỗi dục tham là Ta
vậy.